سرعت گردش پول (Velocity of Money) یکی از مفاهیم مهم در اقتصاد کلان است که نشان می‌دهد هر واحد پول در یک دوره زمانی مشخص، چند بار برای خرید کالا یا خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد. سرعت گردش پول به عوامل مختلفی بستگی دارد. در شرایط رکود اقتصادی، مردم تمایل بیشتری به پس‌انداز پول دارند و سرعت گردش پول کاهش می‌یابد. در شرایط تورمی، مردم تمایل بیشتری به خرید کالا و خدمات دارند و سرعت گردش پول افزایش می‌یابد.
یا یکی از عوامل تأثیرگذار دیگر، ارزش پول و حجم دادوستد آن در یک کشور است. هرچه ارزش پول و حجم دادوستد آن بیشتر باشد، سرعت گردش پول نیز بیشتر خواهد بود. در نتیجه، سرعت گردش پول یکی از متغیرهای مهم در اقتصاد کلان است. این متغیر بر میزان تورم، رشد اقتصادی و اشتغال تأثیر می‌گذارد. برای اینکه بدانید سرعت گردش پول چیست و چطور بر اقتصاد تأثیر می‌گذارد، در ادامه مطلب همراه ما باشید.
سرعت گردش پول چیست؟
سرعت گردش پول (Money Velocity) میانگین تعداد دفعاتی است که یک واحد پولی (مثلاً دلار) در یک بازه زمانی مشخص جابه‌جا یا دست به دست میشود. پول می‌تواند برای خرید کالا یا دریافت خدمات بین افراد و بیزینس‌ها مبادله شود و تعداد دفعات تکرار این اتفاق سرعت گردش پول را رقم می‌زند. سرعت گردش پول یک پروسه اقتصادی و نشان‌دهنده نرخ مبادله پول در یک اقتصاد است.
اقتصاددانان با کمک شاخص سرعت گردش پول، میزان سلامت و پویایی یک اقتصاد را می‌سنجند. هرچه سرعت گردش پول در یک اقتصاد بیشتر باشد نشان از اقتصادی قوی و روبه‌رشد دارد و در مقابل هرچه سرعت گردش پول پایین‌تر باشد حاکی از رکود اقتصادی است.
این به این علت است که بیزینس‌ها و مصرف‌کنندگان در زمان توسعه اقتصادی، پول بیشتری خرج می‌کنند که سبب میشود سرعت گردش پول بالا برود؛ اما در زمان رکود، افراد و کسب‌وکارها تمایلی به خرج‌کردن ندارند که منجر به کاهش مبادلات و پایین آمدن سرعت گردش پول میشود.
سرعت گردش پول تحت تأثیر عوامل متعددی است. مثلاً اگر افراد در شرایطی قرار بگیرند که تمایل بیشتری به پس‌انداز داشته باشند سرعت گردش پول کاهش می‌یابد. یا مثلاً اگر سیستم بانکداری آنلاین فراگیر و در دسترس باشد و امکان خرج‌کردن پول به‌آسانی در هر زمان و مکانی برای افراد مهیا باشد سرعت گردش پول نیز افزایش می‌یابد.
سرعت گردش پول چگونه محاسبه میشود؟
اقتصاددانان سرعت گردش پول را با تقسیم حجم کل مبادلات یک واحد پولی بر میزان عرضه آن واحد پولی محاسبه می‌کنند. اجازه دهید با ذکر یک مثال نحوه محاسبه سرعت گردش پول را برایتان باز کنیم:
اقتصادی را در نظر بگیرید که در آن فقط دو نفر نجار و چوب‌فروش هستند. در این اقتصاد تنها ۱۰۰۰ تومان عرضه شده است که نزد نجار است. نجار با ۱۰۰۰ تومان از چوب‌فروش، الوار می‌خرد.
سپس چوب‌فروش آن 1000 تومان را برای خرید قفسه‌های چوبی از نجار خرج می‌کند. حجم مبادلات در این مثال 2000 تومان است، حتی اگر عرضه پول فقط 1000 تومان باشد. در این مثال سرعت گردش پول ۲ است؛ یعنی پول عرضه شده در این اقتصاد ۲ بار مبادله شده است.
تکرار این تراکنش در هر ماه، حجم مبادلات را تا ۲۴۰۰۰ تومان در سال می‌رساند. پس اگر حجم کل مبادلات یعنی ۲۴۰۰۰ تومان را بر عرضه پول یعنی 1000 تومان تقسیم کنید سرعت گردش پول، ۲۴ به دست می‌آید. این نرخ نشان می‌دهد که پول عرضه شده در این اقتصاد در یک سال ۲۴ بار بین افراد موجود در این اقتصاد دست‌به‌دست شده است.
حال اگر نجار به‌جای خرج‌کردن ۱۰۰۰ تومان در همان اول ماجرا آن را پس‌انداز می‌کرد، هیچ اثر تقویتی در این اقتصاد حاصل نمی‌شد. در این حالت، حجم مبادلات و عرضه پول هر دو برابر و به اندازه ۱۰۰۰ تومان خواهد بود که منجر به سرعت گردش پول ۱ میشود. عدد ۱ نشان می‌دهد که پول عرضه‌شده نزد یک نفر باقی مانده و اصلاً جابه‌جا نشده است.
مثال مطرح‌شده در قسمت قبل یک نمونه بسیار ساده از سرعت گردش پول بود؛ اما سرعت گردش پول در مقیاس‌های بسیار بزرگ‌تر مثلاً در بین تمام جمعیت یک کشور محاسبه میشود. اقتصاددانان سرعت گردش پول در یک کشور را با تقسیم تولید ناخالص داخلی (GDP) بر عرضه پول محاسبه می‌کنند.
همان‌گونه که سرعت گردش پول در کنار دیگر پارامترها دید مناسبی از یک فضای اقتصادی به شما می‌دهد، در دنیای ارزهای دیجیتال هم به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تحلیل و پیش‌بینی‌های درستی از فضای اقتصادی ارزهای دیجیتال داشته باشند؛ به‌خصوص که سرعت گردش پول در ارزهای دیجیتال یکی از عوامل تعیین‌کننده قیمت برای یک توکن جدید است.
در ادامه این مطلب به صورت مفصل به مفهوم سرعت گردش پول در ارزهای دیجیتال می‌‌پردازیم.
سرعت گردش پول در ارزهای دیجیتال چیست؟
سرعت گردش پول در ارزهای دیجیتال به‌معنای دست‌به‌دست شدن یا تعداد دفعات تبادل یک توکن (Token Velocity) است که نشان می‌دهد یک توکن در یک دوره زمانی معین به‌طور متوسط چند بار خرید و فروش میشود و از یک کیف پول به کیف پول دیگر منتقل می‌گردد.
سرعت گردش پول در ارز دیجیتال با تقسیم کل حجم تراکنش توکن بر میانگین موجود از آن توکن در شبکه محاسبه میشود. به‌عنوان‌مثال، اگر تعداد ۱ میلیون از یک توکن در شبکه موجود باشد و آن توکن در یک ماه دارای حجم تراکنش ۱۰ میلیون دلاری باشد، سرعت گردش ماهانه آن ۱۰ است. به این معنی که هر توکن به طور متوسط در ماه ۱۰ بار در آن ماه دست‌به‌دست شده است.
سرعت گردش پول در ارزهای دیجیتال تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد، مانند:
• مطلوبیت و ارزش توکن: هرچه مطلوبیت و ارزش توکنی بالاتر باشد، تقاضا و حجم تراکنش برای آن توکن افزایش می‌یابد و در نتیجه سرعت گردش آن توکن نیز بالا می‌رود.
• نقدشوندگی و دردسترس‌بودن توکن: هرچه خرید و فروش توکنی در بازار آسان‌تر باشد و مانعی برای خرید و فروش آن وجود نداشته باشد، حجم تراکنش و سرعت گردش آن افزایش می‌یابد؛ زیرا افراد بیشتری می‌توانند به آن توکن دسترسی داشته باشند و آن را معامله کنند.
• ساختار پاداش‌دهی توکن: اگر ساختار توکن به‌گونه‌ای باشد که نگهداری آن مزایایی برای کاربر به‌دنبال داشته باشد حجم تراکنش و سرعت گردش آن توکن کاهش می‌یابد؛ زیرا افراد بیشتری ترجیح می‌دهند به‌جای این که توکن را معامله کنند آن را ذخیره کنند.
به‌طور خلاصه، حجم معاملات بالا، عرضه کل کم، دوره نگهداری کوتاه و نرخ گردش بالا نشان‌دهنده سرعت بالای توکن است. اما سرعت بالا یا پایین در دنیای ارزهای دیجیتال به چه معناست؟ در ادامه این موضوع را با هم بررسی می‌کنیم.
بهتر است بدانید: ترید چیست؟ تمام آنچه که باید از ترید بدانید
سرعت گردش پول بالا یا پایین به چه معناست؟
مفهوم سرعت گردش پول در ارزهای دیجیتال هم برای سرمایه‌گذاران و هم توسعهدهندگان شبکه‌های بلاک چین و ارزهای دیجیتال بسیار مهم و حیاتی است. اگر سرعت گردش یک توکن بالا باشد به این معنی است که آن توکن به‌طور مکرر از یک کیف پول به کیف پول دیگر جابه‌جا میشود و نرخ گردش مالی بالایی دارد. در مقابل، سرعت گردش پایین به این معنی است که آن توکن به‌ندرت مبادله میشود و افراد تمایلی به فروش آن ندارند، بلکه بیشتر آن را ذخیره می‌کنند که سبب میشود آن توکن نرخ گردش مالی پایینی داشته باشد.
تفاوت بین سرعت توکن بالا و پایین را می‌توان با دو مثال نشان داد: بیت‌کوین و استیم (Steem). بیت‌کوین یک ارز دیجیتال است که سرعت گردش پایینی دارد؛ زیرا بیشتر مردم آن را به‌عنوان ذخیره ارزش نگه می‌دارند و کمتر از آن به‌عنوان وسیله‌ای برای مبادله استفاده می‌کنند.
استیم ارز دیجیتالی است که سرعت گردش بالایی دارد؛ زیرا از این توکن اکثراً برای پرداخت پاداش به تولیدکنندگان محتوا در پلتفرم استیمیت (Steemit) استفاده می‌کنند و چندان به‌عنوان وسیله‌ای برای ذخیره ارزش تلقی نمی‌شود.
سرعت گردش پول بالا بهتر است یا پایین؟
در ابتدای معرفی توکن‌های جدید به بازار، وجود طرح‌های تشویقی سبب میشود سرمایه‌گذاران نسبت به خرید و ذخیره‌سازی آن توکن تهییج شوند. افزایش تقاضا برای آن توکن باعث میشود قیمت آن توکن در بازه زمانی کوتاهی به‌شدت افزایش یابد.
بااین‌حال، به‌مرور و به دلایل مختلف (مثلاً به دلیل قرارنگرفتن آن ارز دیجیتال در دسته توکن‌های کاربردی) ممکن است افراد تمایل خود به حفظ آن توکن را از دست بدهند و برای فروش آن اقدام کنند. با افزایش روند فروش توسط سرمایه‌گذاران، سرعت گردش توکن افزایش خواهد یافت و قیمت توکن افت می‌کند.
پروژه‌های معرفی ارز دیجیتال جدید، باید استراتژی‌های مختلف و کاربردی را به کار گیرند تا انگیزه حفظ و ذخیره توکن را در سرمایه‌گذاران به وجود بیاورند. برای این که پروژه معرفی یک توکن به بازار موفق عمل کند، باید دلیلی وجود داشته باشد که سرمایه‌گذاران توکن‌های خریداری‌شده خود را برای زمان طولانی‌تری نگه دارند. زیرا هرچه سرمایه‌گذاران بیشتری یک توکن را ذخیره کنند، آن توکن کمتر مبادله میشود، سرعت گردش آن توکن کمتر و توکن کمیاب‌تر میشود و ارزش آن افزایش خواهد یافت.
بر همین اساس، هر چه سرعت گردش توکنی بیشتر باشد ارزش آن توکن نیز کمتر میشود و نگهداری بلندمدت آن ریسک بیشتری برای سرمایه‌گذاران به دنبال خواهد داشت. پس می‌توان نتیجه گرفت که سرعت گردش توکن یکی از عوامل تعیین‌کننده ارزش واقعی توکن است.
نحوه محاسبه سرعت گردش پول در ارزهای دیجیتال
همان‌طور که در قسمتهای قبل گفتیم سرعت گردش پول در ارزهای دیجیتال فرمول ساده‌ای دارد و با تقسیم کل حجم تراکنش توکن بر میانگین موجود از آن توکن در شبکه محاسبه میشود.
علاوه بر این فرمول، از فرمول برنیسک و فرمول بوترین نیز برای محاسبه سرعت تبادل یا دست‌به‌دست شدن توکن استفاده میشود.
محاسبه سرعت تبادل توکن با فرمول برنیسک (Burnisk)
طبق فرمول برنیسک، MV=PQ است. در این فرمول M معادل اندازه دارایی، V همان سرعت گردش پول، P معادل قیمت توکن، Q معادل مقدار توکن در گردش است که در نهایت سرعت گردش و تبادل توکن طبق این فرمول به دست می‌آید:
محاسبه سرعت تبادل توکن با فرمول بوترین (Buterin)
اما طبق فرمول بوترین MC=TH است. در این فرمول به‌جای محاسبه سرعت تبادل توکن، مدتزمان نگهداری یک توکن توسط سرمایه‌گذاران محاسبه میشود. M تعداد کل کوین، C قیمت ارز، T حجم تراکنش، و H مدتزمان نگهداری توکن توسط کاربر پیش از تراکنش است که طبق این فرمول به دست می‌آید:
در هر یک از این تعاریف، می‌توان دید که سرعت توکن با ارزش توکن نسبت معکوس دارد. یعنی هرچه افراد توکن را برای مدت طولانی‌تری نگه دارند و سرعت توکن پایین‌تر باشد، قیمت توکن بالاتر می‌رود.
مثلاً اگر فعالیت معاملاتی یک اقتصاد ۱۰۰ میلیارد دلار (در سال) باشد و توکن‌ها هرکدام ۱۰ بار در طول سال مبادله شوند، ارزش جمعی توکن‌ها ۱۰ میلیارد دلار است. اگر ۱۰۰ بار دست‌به‌دست شوند، ارزش جمعی توکن‌ها ۱ میلیارد دلار است. همان‌طور که متوجه شده‌اید با سرعت گردش کمتر، ارزش هر توکن بیشتر خواهد بود.
چگونه سرعت گردش توکن را کاهش دهیم؟
به‌طور کلی، سرعت گردش توکن را می‌توان با افزایش تقاضا و کاهش عرضه توکن کاهش داد. بهترین روش‌ها یا استراتژی‌های که می‌توانند سرعت تبادل توکن را کاهش و ارزش سرمایه‌گذاری شما را افزایش دهند عبارت‌اند از:
- ایجاد سود و ارزش برای توکن
- پیاده‌سازی مکانیسم بازخرید و سوزاندن توکن
- تشویق به استیکینگ و قفل‌کردن توکن
- ارائه مشوق و پاداش برای نگهداری توکن
در ادامه هریک از این روش‌ها را با دقت بیشتری بررسی خواهیم کرد.
ایجاد سود و ارزش برای توکن
یکی از مؤثرترین راه‌ها برای کاهش سرعت توکن، ایجاد سودمندی و ارزش برای توکن است؛ یعنی توکن باید یک مورد استفاده واضح و قانع‌کننده داشته باشد که کاربران را جذب و حفظ کند. توکن همچنین باید دارای مزیت رقابتی نسبت‌به سایر توکن‌هایی باشد که خدمات مشابه یا جایگزین ارائه می‌دهند.
به‌عنوان‌مثال، بایننس کوین (BNB) توکنی است که از کاربرد و ارزش بالایی برخوردار است؛ زیرا از آن برای پرداخت هزینه، دسترسی به ویژگی‌های انحصاری و شرکت در فعالیت‌های مختلف در پلتفرم بایننس استفاده میشود. بایننس کوین همچنین دارای مزیت رقابتی نسبت به سایر توکن‌های صرافی است؛ زیرا توسط بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین صرافی ارز دیجیتال در جهان پشتیبانی میشود.
در نتیجه، بایننس کوین سرعت توکن پایین و ارزش توکن بالایی دارد؛ زیرا افراد بیشتری به‌جای معامله‌کردن، تمایل به استفاده و نگهداری آن دارند.
پیاده‌سازی مکانیسم سوزاندن و بازخرید توکن
یکی دیگر از راه‌های کاهش سرعت توکن، پیاده‌سازی مکانیسم‌های سوزاندن و بازخرید کردن توکن است که عرضه کل توکن را کاهش می‌دهد. این بدان معنی است که توسعهدهندگان توکن یا شرکت‌کنندگان در اکوسیستم می‌توانند به طور دوره‌ای مقدار مشخصی از توکن‌ها را از بازار خرید کرده و از بین ببرند. این کار سبب کمیاب‌شدن توکن میشود که تقاضا و قیمت توکن را افزایش می‌دهد.
به‌عنوان‌مثال، مِیکر با نماد MKR، توکنی است که از مکانیسم سوزاندن توکن استفاده می‌کند؛ زیرا از آن برای پرداخت هزینه پایداری استیبل کوین دای استفاده میشود. هر زمان که کاربر هزینه پایداری را پرداخت کند، توکن‌های میکر سوزانده شده و از گردش خارج می‌شوند.
این کار باعث کاهش کل عرضه و افزایش ارزش توکن میکر میشود. در نتیجه، میکر سرعت تبادل توکن پایین و ارزش توکن بالایی دارد؛ زیرا افراد بیشتری به‌جای معامله‌کردن، تمایل به نگه‌داشتن توکن دارند.
تشویق به استیکینگ و قفل‌کردن توکن
راه سوم برای کاهش سرعت توکن، تشویق به استیکینگ و قفل‌کردن توکن است که دوره نگهداری توکن را افزایش می‌دهد. این بدان معناست که دارندگان توکن برای قفل‌کردن توکن‌های خود در یک قرارداد هوشمند یا کیف پول برای مدتزمان مشخصی پاداش دریافت می‌کنند. این امر نقدینگی و دردسترس‌بودن توکن و در نتیجه حجم و سرعت تراکنش آن را کاهش می‌دهد.
به‌عنوان مثال، دارندگان توکن اتریوم ۲ می‌توانند اتریوم خود را در یک قرارداد سپرده‌گذاری کنند و از اعتباردهندگان شبکه شوند. با این حال، آنها باید اتریوم خود را برای حداقل یک سال قفل کنند و در صورت خروج زودهنگام با جریمه مواجه خواهند شد.
این کار باعث افزایش مدت زمان نگهداری و میزان تقاضا برای این توکن میشود. در نتیجه، اتریوم ۲ سرعت توکن پایین و ارزش توکن بالایی دارد؛ زیرا افراد بیشتری به‌جای معامله‌کردن، می‌خواهند توکن را نگه دارند.
ارائه مشوق و پاداش برای نگه‌داشتن توکن
راه چهارم برای کاهش سرعت توکن، ارائه انگیزه و پاداش‌هایی برای نگه‌داشتن توکن است که مزایای توکن را افزایش می‌دهد. این بدان معناست که دارندگان توکن در ازای نگهداری توکن در کیف پول یا حساب خود برای مدتزمان مشخصی پاداش دریافت می‌کنند. این امر باعث افزایش وفاداری و رضایت دارندگان توکن و در نتیجه تمایل آنها به نگهداری توکن میشود.
به‌عنوان‌مثال، سلسیوس (CEL) توکنی است که دارای مکانیسم پاداش توکن است؛ زیرا از آن برای کسب سود و تخفیف در پلتفرم سلسیوس استفاده میشود. دارندگان توکن می‌توانند با نگه‌داشتن آن در کیف پول سلسیوس خود، تا ۲۵ درصد سود بیشتری کسب کنند و تا ۵۰ درصد کارمزد کمتری بپردازند. آنها همچنین می‌توانند به ویژگی‌ها و خدمات انحصاری روی پلتفرم دسترسی داشته باشند.
این امر، مزایای توکن سلسیوس و همچنین کاربرد و ارزش آن را افزایش می دهد. در نتیجه، سلسیوس دارای سرعت توکن پایین و ارزش توکن بالایی است؛ زیرا افراد بیشتری به‌جای معامله‌کردن، تمایل به نگهداری و استفاده از آن دارند.
در مجموع، با استفاده از این استراتژی‌ها، می‌توانید سرعت توکن را کاهش و ارزش سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهید. البته که شما نیز باید قبل از سرمایه‌گذاری در هر پروژه رمزنگاری، تحقیق و بررسی لازم را انجام دهید.
بیشتر بدانید: بهترین ارزهای دیجیتال برای سرمایه‌گذاری کدام‌ها هستند؟ معرفی ارزهای دیجیتال آینده‌دار
جمع‌بندی
در این مطلب با مفهوم سرعت گردش پول در ارزهای دیجیتال که با سرعت تبادل یا همان دست‌به‌دست شدن توکن شناخته میشود، آشنا شدید. سرعت تبادل توکن معیاری است از میزان دفعاتی که یک توکن در یک دوره زمانی معین مبادله میشود.
داشتن درک درست از مفهوم سرعت ردوبدل شدن توکن از آن جهت بسیار مهم و حیاتی است که در درازمدت بر ارزش توکن تأثیر مستقیم می‌گذارد. سرعت توکن بالا به‌معنی تقاضای کم، عرضه زیاد و قیمت پایین برای توکن است، درحالی‌که سرعت توکن پایین دلالت بر تقاضای بالا، عرضه کم و قیمت بالا برای توکن دارد. لذا در دنیای ارزهای دیجیتال به‌نفع سرمایه‌گذاران است که سرعت گردش توکن پایین باشد.
در این مقاله، راهکارهای متعددی معرفی کردیم که کمک می‌کند سرعت توکن کاهش و ارزش سرمایه‌گذاری افزایش یابد. با این حال، باید ریسک‌های موجود در هر استراتژی را نیز در نظر بگیرید و قبل از سرمایه‌گذاری در هر پروژه، تحقیق و بررسی لازم را انجام دهید. امیدواریم با مطالعه این مطلب به درک درستی از سرعت گردش پول در ارزهای دیجیتال رسیده باشید و بتوانید در تصمیم‌گیری‌هایتان از این مفهوم بهره بگیرید.
