«سید عباس عراقچی» در هشتمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی ایران با عنوان «سیاست خارجی ایران و خلیج فارس در گستره تاریخ» گفت: به رغم سیاست های اصولی تهران، برخی قدرت های فرامنطقه ای برای تامین منافع نامشروع خود تلاش حداکثری نموده اند که خلیج فارس را کانون بحران و منازعه کنند. در همین راستا دهه هاست تلاش می نمایند با نظامی کردن منطقه و فروش و انباشت میلیاردها دلار سلاح، این پهنه آبی را در یک تنش «دائمی» نگاه داشته و مسیر همکاری و همزیستی مسالمت آمیز ملل و کشورهای منطقه را مسدود نمایند.
وی در این سخنرانی تاکید کرد: سیاست خصمانه حذف جمهوری اسلامی ایران از هرگونه ترتیبات منطقه‌ای و یا جنگ تمام عیار اقتصادی که از طریق تحریم‌های غیرقانونی علیه ملت بزرگ ایران به راه انداخته‌اند تنها گوشه ای از تلاش چند دهه‌ای قدرتهای فرامنطقه ای به رهبری ایالات متحده است. امروز نه تنها سیاست حذف جمهوری اسلامی ایران از ترتیبات منطقه ای و یا اختلاف افکنی و ایجاد منازعه میان ایران و همسایگانش در خلیج فارس شکست خورده است ، بلکه با دیپلماسی فعال و سیاست خارجی همسایه محور جمهوری اسلامی ایران، و نیز تغییرات ادراکی ایجادشده در برخی از کشورهای منطقه، خلیج فارس در حال ورود به یک دوران جدیدی از همکاری منطقه‌ای است.
متن کامل سخنرانی وزیر خارجه در این نشست بدین شرح است:
اساتید و پژوهشگران گرامی،
همکاران محترم،
خانم ها و آقایان
سلام علیکم
مایلم در همین ابتدا اعیاد بزرگ شعبانیه را تبریک عرض نموده و برای شما محققینِ تاریخ روابط خارجی ایران، کنفرانسی موفق و گفتگوهایی ثمر بخش آرزو نمایم. از همکارانم در مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی نیز تشکر می نمایم که تمرکز موضوعی کنفرانس امسال را بر موضوع مهم و راهبردی خلیج فارس قرار داده و یکی از مهمترین موضوعات مرتبط با دیروز، امروز و آینده ایران عزیز را برگزیده اند.
خانم ها و آقایان،
از اعماق تاریخ تا کنون، خلیج فارس به عنوان یکی از مهمترین پهنه های آبی در سطح جهانی و یکی از مهمترین حوزه های تمدن ساز، از نقطه نظر شئون مختلف حیات بشری واجد اهمیت راهبردی بوده و از این رو به عنوان یک خاطره جمعی بشری شایسته توجه ویژه و پژوهش از ابعاد مختلف است.
از تمدن عیلامیان و پایتخت تجاری آن یعنی بوشهر کنونی (و یا همان “لیان” تاریخی)، تا جاده ادویه باستانی و نقش آن در ایجاد کریدور شمال و جنوب در ایران باستان و تا نقش بی بدیل امروزی آن در اتصالات بین المللی کشور و تامین و انتقال انرژی، خلیج فارس بدون شک شاهراه حیاتی ایران بوده و هر روز اهمیت افزون تری یافته است.
این پهنه آبی به رغم همه فراز و نشیب های تاریخی و همه «تغییرات» خواسته و یا ناخواسته، شاهد یک «تداوم» معنا دار در حفظ محوریت خود در توسعه ایران و مناطق پیرامونی خود بوده است.
دهه هاست تلاش می نمایند با نظامی کردن منطقه و فروش و انباشت میلیاردها دلار سلاح، این پهنه آبی را در یک تنش «دائمی» نگاه داشته و مسیر همکاری و همزیستی مسالمت آمیز ملل و کشورهای منطقه را مسدود نمایند
البته این اهمیت روز افزون، در کنار رقابت راهبردها و منافع کنشگران داخل و خارج منطقه، و مهمتر از آن تقابل و یا منازعه قدرتهای خشکی و دریایی در ادوار مختلف، باعث شده که خلیج فارس شاهد دخالت های فراوان و دست اندازی های مداوم برای برهم زدن ژئوپلیتیک طبیعی منطقه باشد.
متعاقب اکتشافات نفت و گاز در منطقه و تبدیل شدن انرژی به یک کالای راهبردی بین المللی، طمع ورزی های بی حد و حصر استعمارگران و قدرت های هژمونی طلب به این آبراهه، کرانه ها و جزایر آن (که در اشکال مختلف، از تصرف و اشغال تا نفوذ و تشکیل دادن دولت های دست نشانده بروز کرده است)، موجب امنیتی کردن خلیج فارس و مالا برهم زدن روال طبیعی زیست و همکاری در این منطقه شده است.
اساتید گرامی،
جمهوری اسلامی ایران با داشتن بیشترین خطوط مرزی با خلیج فارس و تسلط بر تنگه هرمز واجد نقش بی بدیلی در حفظ ثبات و امنیت این پهنه آبی و مناطق پیرامونی آن بوده و لذا از همان روزهای اول تشکیل خود، با فهم دقیق از اهمیت راهبردی خلیج فارس برای ایران و منطقه و از طرف دیگر با شناخت عمیق از نقش مخرب حضور و رقابت قدرت های خارجی شرقی و غربی، راهبرد تامین امنیت حداکثری بومی را در دستور کار خود قرار داد و در همین چارچوب و به رغم همه فشارها تلاش نموده در چارچوب دکترین امنیتی خود تامین کننده ثبات و امنیت پایدار و آزادی کشتیرانی در خلیج فارس باشد. شاهد مهم آن نیز نقش ممتاز ایران در حفظ امنیت انرژی در کوران جنگ های اول و دوم خلیج فارس است.
البته و متاسفانه، به رغم سیاست های اصولی تهران، برخی قدرت های فرامنطقه ای برای تامین منافع نامشروع خود تلاش حداکثری نموده اند که خلیج فارس را کانون بحران و منازعه کنند. در همین راستا دهه هاست تلاش می نمایند با نظامی کردن منطقه و فروش و انباشت میلیاردها دلار سلاح، این پهنه آبی را در یک تنش «دائمی» نگاه داشته و مسیر همکاری و همزیستی مسالمت آمیز ملل و کشورهای منطقه را مسدود نمایند.
سیاست خصمانه حذف جمهوری اسلامی ایران از هرگونه ترتیبات منطقه ای و یا جنگ تمام عیار اقتصادی که از طریق تحریم های غیرقانونی بر علیه ملت بزرگ ایران براه انداخته اند تنها گوشه ای از این تلاش چند دهه ای قدرت های فرامنطقه ای به رهبری ایالات متحده است.
همکاران محترم،
خرسندم که اعلام نمایم، امروز نه تنها سیاست حذف جمهوری اسلامی ایران از ترتیبات منطقه ای و یا اختلاف افکنی و ایجاد منازعه میان ایران و همسایگانش در خلیج فارس شکست خورده است، بلکه با دیپلماسی فعال و سیاست خارجی همسایه محور جمهوری اسلامی ایران، و نیز تغییرات ادراکی ایجادشده در برخی از کشورهای منطقه، خلیج فارس در حال ورود به یک دوران جدیدی از همکاری منطقه ای است. خوشبختانه شاهد آن هستیم که به تدریج پارادایم جدیدی در حال شکل گیری است که می تواند نوید دهنده دوران شکوفایی همکاری های فراگیر باشد.
البته بدیهی است که تداوم این روند نیازمند حفظ «اجماع فعلی شکل گرفته» برای همکاری همه جانبه میان کشورهای منطقه و توجه قطعی به اصول اساسی همسایگی و رعایت منافع و امنیت متقابل کشورهای حاشیه خلیج فارس می باشد. همگان باید بدانند امنیت پایدار بدون امنیت برای همه و یکایک کشورها حاصل نمی شود.
جمهوری اسلامی ایران امیدوار است در فضای جدید شکل گرفته در منطقه خلیج فارس و بر پایه ادراکات نوین رهبران کشورها مبتنی بر: مفهومی شمول گرا از امنیت دسته جمعی، ضرورت استقلال راهبردی منطقه، تنوع بخشی به روابط و همکاری ها و اولویت به رویکرد ژئواکونومیک، شاهد خلیج فارسی با ثبات تر، امن تر و توسعه یافته تر باشیم.
خانم ها و آقایان،
دستگاه دیپلماسی بر اساس وظیفه ذاتی و تکالیف محوله، به دنبال کمک به تحقق اهداف توسعه ای ملی در چارچوب سیاست توسعه «دریا پایه و دریامحور» استان ها و مناطق هم مرز با خلیج فارس از چابهار تا مکران و از بندرعباس تا آبادان بوده و برنامه فعالی را در چارچوب دیپلماسی اقتصادی کشور و بویژه در همکاری با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس طراحی کرده و پیگیری می نماید.
در همین راستا، دولت جمهوری اسلامی ایران با آگاهی از نقش موثر کریدورها در شکل دهی معادلات اقتصادی و ژئوپلیتیکی منطقه و نیز توسعه ملی، فعالانه به دنبال نهایی سازی کریدور جنوب- شمال و اجرای کریدور خلیج فارس-دریای سیاه با همکاری کشورهای دوست طرف همکاری و هم افزایی راهبردی این کریدورها در راستای منافع ملی است. امری که سیاست قطعی کشور در پیگیری تحقق کریدورهای مورد نظر در خلیج فارس است.
در پایان باردیگر از تلاش همکارانم در برگزاری این همایش ارزشمند صمیمانه تشکر نموده و امیدورام در سال های آتی نیز همچنان شاهد حضور موثر و مشارکت پرثمر شما اساتید و محققان فرهیخته باشیم.
از توجه شما سپاسگزارم.
