شاهین نجفی با نام اصلی مرتضی نجفی‌پور مقدم یکی از چهره‌های جنجالی و شناخته‌شده موسیقی ایران در سبک‌های رپ، راک و آلترناتیو است. او با ترانه‌هایی صریح، اعتراضی و گاه بحث‌برانگیز، نقش مهمی در شکل‌گیری جریان‌های موسیقی زیرزمینی در دهه ۸۰ ایران ایفا کرد. شاهین، هنرمندی است که مرز میان هنر و سیاست را بارها شکسته و همواره صراحت قلم و صدایش، او را در مرکز توجه و چالش‌های گوناگون قرار داده است.
تولد و کودکی شاهین نجفی
شاهین نجفی در تاریخ ۱۹ شهریور ۱۳۵۹ در بندر انزلی، استان گیلان، متولد شد. او کوچک‌ترین فرزند از یک خانواده پرجمعیت هشت‌نفره بود. در شش‌سالگی پدرش را از دست داد و تحت تربیت خواهران و برادران بزرگ‌ترش رشد کرد. شاهین نوجوانی مذهبی بود و حتی مدتی قاری قرآن بود. اما مسیر زندگی‌اش با ورود به دنیای ادبیات و موسیقی تغییر کرد.
آغاز علاقه به موسیقی
اولین جرقه‌های علاقه شاهین به موسیقی با خرید یک گیتار توسط خواهر بزرگ‌ترش زده شد. او در نوجوانی بین انتخاب یک موتور گازی یا گیتار، مسیر دوم را انتخاب کرد؛ تصمیمی که به گفته خودش، زندگی‌اش را برای همیشه تغییر داد. شاهین یادگیری گیتار را در سبک‌های کلاسیک و فلامنکو نزد استادانی چون سهراب فلک‌انگیز و فرزاد دانشمند آغاز کرد و بعدها به موسیقی راک، بلوز و سبک‌های تلفیقی گرایش پیدا کرد.
شروع حرفه‌ای
شاهین نجفی در سن ۱۸ سالگی با پیوستن به انجمن‌های ادبی و شعر، فعالیت هنری خود را آغاز کرد و از سال ۱۳۷۹ به صورت جدی وارد دنیای موسیقی شد. فعالیت‌های او در ابتدا به صورت زیرزمینی و با اجرای آهنگ‌هایی انتقادی از وضعیت اجتماعی، مذهبی و سیاسی ایران بود. در همین سال‌ها، به دلیل محتوای آهنگ‌هایش، از اجرای رسمی منع و عملاً ممنوع‌الصدا شد.
مهاجرت به آلمان
در سال ۱۳۸۴ (۲۰۰۵ میلادی)، شاهین به آلمان مهاجرت کرد تا فعالیت هنری خود را در فضایی آزادتر ادامه دهد. او ابتدا با گروه «اینان» و سپس با گروه تپش ۲۰۱۲ همکاری کرد. گروهی که با دیدگاه‌های چپ‌گرایانه و موسیقی اعتراضی شناخته می‌شد. پس از مدتی، از این گروه جدا شد و در سال ۱۳۸۸ گروه شخصی خود با نام آنتی‌کاریزما (Anti-Corisma) را تشکیل داد.
اولین آلبوم رسمی شاهین نجفی
در روز جهانی کارگر، ۱ مه ۲۰۰۸، شاهین نجفی اولین آلبوم خود را با نام «ما مرد نیستیم» منتشر کرد. این آلبوم با همکاری گروه تپش ۲۰۱۲ تولید شد و شامل ۱۰ ترک بود که به مسائل اجتماعی، زنان، کارگران و نقد ساختار قدرت می‌پرداخت. از آن زمان به بعد، شاهین آلبوم‌های متعددی با مضامین مختلف منتشر کرد که اغلب بازتاب‌دهنده نگاه تند، تلخ و انتقادی او به وضعیت ایران و جهان بودند.
مهم‌ترین آلبوم‌ها
از جمله آلبوم‌های مهم و پرمخاطب شاهین می‌توان به:
-
ما مرد نیستیم (۲۰۰۸)
-
هیچ هیچ هیچ (۲۰۱۰)
-
ترامادول (۲۰۱۱)
-
سال خون (۲۰۱۴)
-
رادیکال (۲۰۱۷)
-
متافسیک (۲۰۱۹)
-
توحید (۲۰۲۲)
اشاره کرد. موسیقی او ترکیبی از راک، رپ، آلترناتیو، بلوز، داب، جاز و گاهی موسیقی فولکلور گیلکی است.
ترانه‌های جنجالی و فتوای ارتداد
در سال ۱۳۹۱، شاهین نجفی با انتشار ترانه «نقی» که به شکلی طنزآمیز به اعتقادات شیعی می‌پرداخت، مورد خشم برخی مراجع مذهبی قرار گرفت. آیت‌الله صافی گلپایگانی و برخی دیگر از روحانیون، فتوای ارتداد او را صادر کردند. این ترانه واکنش‌های گسترده‌ای در فضای رسانه‌ای، سیاسی و مذهبی در ایران و خارج از کشور ایجاد کرد.
سبک موسیقی و فلسفه هنری شاهین نجفی
شاهین نجفی سبک خاص خود را دارد که آمیزه‌ای از موسیقی غربی با مفاهیم اجتماعی، فلسفی و شاعرانه است. او از اصطلاحات سیاسی و ادبیات کلاسیک و مدرن در اشعار خود استفاده می‌کند و همواره تلاش کرده است مرز میان هنر و سیاست را کم‌رنگ کند. مضامین آثارش شامل:
-
استبداد سیاسی
-
تبعیض جنسیتی
-
دین و نقد خرافه
-
فقر، اعتیاد و کودکان کار
-
سانسور و مهاجرت
می‌شود.
زندگی شخصی شاهین نجفی
شاهین نجفی سال‌هاست در آلمان زندگی می‌کند و از سال‌ها پیش با لیلی بازرگان (نوه مهندس مهدی بازرگان) وارد رابطه شد. فعالیت‌های هنری او نه تنها به موسیقی، بلکه به نویسندگی، سخنرانی و تولید پادکست نیز گسترش یافته است.
حضور در رسانه‌ها و فعالیت‌های جانبی
شاهین علاوه بر تولید موسیقی، در زمینه‌های گوناگون فرهنگی و رسانه‌ای فعال بوده است. او مقالات و کتاب‌هایی نیز منتشر کرده و گهگاه به صورت میهمان در برنامه‌های سیاسی و اجتماعی رسانه‌هایی مانند بی‌بی‌سی فارسی، دویچه‌وله، ایران اینترنشنال و دیگر رسانه‌ها حضور یافته است.
شبکه‌های اجتماعی و یوتیوب
کانال یوتیوب رسمی شاهین نجفی با بیش از ۲۰۰ هزار دنبال‌کننده و بیش از ۸۰ میلیون بازدید یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های انتشار آثار صوتی و تصویری اوست. وی همچنین در اینستاگرام و سایر شبکه‌ها فعالیت گسترده دارد.
بیشتر بخوانید: بیوگرافی سعید مظفری
سخن پایانی
شاهین نجفی بی‌تردید یکی از بحث‌برانگیزترین چهره‌های موسیقی معاصر ایران است. او هنرمندی است که از مرزهای سنتی عبور کرده و بدون ترس از پیامدها، صدای اعتراض بخشی از جامعه شده است. چه موافقش باشیم چه مخالف، نمی‌توان تأثیر او را بر جریان موسیقی، اندیشه و نقد اجتماعی در ایران نادیده گرفت.
