شهید سرتیپ منصور ستاری، یکی از برجسته‌ترین فرماندهان نظامی تاریخ معاصر ایران است که با هوش، تدبیر، و مدیریت خلاقانه خود، نقش تعیین‌کننده‌ای در ارتقاء توان دفاعی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران ایفا کرد. او با رویکردی مبتکرانه و روحیه‌ای متعهدانه، نام خود را در تاریخ نظامی کشور جاودانه ساخت. در این مقاله به زندگی، تحصیلات، خدمات ارزنده، و شهادت این فرمانده فداکار می‌پردازیم.
تولد و خانواده منصور ستاری
منصور ستاری در تاریخ ۲۹ اردیبهشت ۱۳۲۷ در روستای ولی‌آباد قرچک، در نزدیکی ورامین، چشم به جهان گشود. پدرش، حسن ستاری، از فرهنگیان شاعر و فعالان اجتماعی منطقه بود که مدرسه و حسینیه‌ای در محل زندگی خود تأسیس کرد. او در سن ۹ سالگی پدر خود را از دست داد و با سختی‌های زندگی و تلاش شخصی مسیر رشد و پیشرفت را پیمود.
تحصیلات و آغاز راه نظامی
منصور ستاری پس از پایان دوره دبیرستان در سال ۱۳۴۶ وارد دانشکده افسری شد و دو سال بعد، در سال ۱۳۴۸، به درجه ستوان دومی نائل آمد. وی در سال ۱۳۵۰ به ایالات متحده اعزام شد تا در دوره آموزش کنترل عملی رادار شرکت کند. پس از بازگشت به ایران، در رسته افسر رهگیر نیروی هوایی مشغول به کار شد.
در ادامه، او در کنکور سراسری شرکت کرد و در رشته مهندسی برق و الکترونیک دانشگاه تهران پذیرفته شد، اما به دلیل آغاز جنگ تحمیلی و نیاز نیروی هوایی به حضورش، تحصیلات دانشگاهی خود را ناتمام گذاشت و به یگان خود بازگشت.
ازدواج و فرزندان منصور ستاری
شهید ستاری با دختر دایی خود، حمیده پیاهور ازدواج کرد. حاصل این ازدواج چهار فرزند است:
-
دکتر سورنا ستاری: معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و رئیس سابق سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت
-
شبنم ستاریی: متخصص زنان
-
سحر ستاری: دندانپزشک
-
خانم مهندس ستاری: فارغ‌التحصیل مهندسی کامپیوتر از دانشگاه تهران
خصوصیات اخلاقی و مدیریتی
از شهید ستاری به عنوان فردی مؤمن، وطن‌دوست، شجاع، تیزهوش، و نوآور یاد می‌شود. او در دوران فرماندهی خود با استفاده از دانش فنی، تجربه میدانی، و درک عمیق از شرایط جنگ، گام‌های بزرگی در جهت ارتقاء توان عملیاتی و دفاعی نیروی هوایی برداشت.
خدمات و ابتکارات نظامی منصور ستاری
۱. تحول در پدافند هوایی
شهید ستاری یکی از ارکان اصلی توسعه سامانه‌های پدافندی کشور در دوران دفاع مقدس بود. او با اجرای طرح‌های ابتکاری، موجب افزایش قدرت رهگیری و سرنگونی هواپیماهای متجاوز شد.
۲. تأسیس مراکز آموزشی تخصصی
از مهم‌ترین اقدامات او می‌توان به تأسیس نهادهای زیر اشاره کرد:
-
دانشکده پرواز (خلبانی) در سال ۱۳۶۷
-
دانشگاه هوافضا با ۸ گرایش تخصصی
-
مرکز تحقیقات و آموزش پزشکی نیروی هوایی
-
هنرستان‌های کار و دانش در مرکز آموزش‌های هوایی
۳. نوآوری در خودکفایی دفاعی
او در دوران بعد از جنگ، تلاش‌های بسیاری برای کاهش وابستگی نیروی هوایی به منابع خارجی و افزایش توان داخلی انجام داد. طرح‌هایی همچون طراحی خودروی نظامی «شمس»، راه‌اندازی خطوط هوایی سها، و حضور در پروژه‌های مهندسی از جمله این اقدامات بودند.
رشادت در دوران جنگ
یکی از نمونه‌های برجسته فداکاری شهید ستاری، ماجرای عملیات خیبر است که در آن، ماسک ضدشیمیایی خود را به یک راننده لودر سالخورده داد و خود بدون محافظت در معرض گازهای سمی قرار گرفت. این فداکاری باعث از دست دادن قدرت بویایی او شد، اما هیچ‌گاه در این‌باره شکایتی نکرد.
شهادت منصور ستاری
در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۷۳، منصور ستاری پس از شرکت در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان خلبانی در پایگاه هوایی شهید بابایی اصفهان، به همراه جمعی از افسران عالی‌رتبه نیروی هوایی در بازگشت به تهران دچار سانحه هوایی شد و به مقام رفیع شهادت نائل آمد. پیکر پاک او در قطعه ۲۹، ردیف ۱۲، شماره ۱۶ بهشت زهرا تهران به خاک سپرده شد.
میراث ماندگار
شهید ستاری الگویی روشن از مدیریت جهادی، دانش‌محور و متعهد در دوران جنگ و پس از آن بود. یاد و نام او همواره در تاریخ ایران به‌عنوان فرمانده‌ای نوآور، انسان‌دوست و آینده‌نگر باقی خواهد ماند.
جمع‌بندی
بیوگرافی شهید منصور ستاری، داستان مردی است که با تکیه بر دانش، تعهد و اراده، در یکی از حساس‌ترین مقاطع تاریخی ایران، مسئولیتی خطیر را با سربلندی به انجام رساند. او نه‌تنها فرماندهی نظامی، بلکه معمار تحول در آموزش، تکنولوژی و خودکفایی در نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بود.
