سقوط بازار ارزهای دیجیتال کابوسی است که همیشه کاربران و تریدرها را حتی در زمان بازار خرسی نگران می‌کند، چون نوسانات شدید از ویژگی‌های ذاتی بازار کریپتو است که یک روز شما را به عرش و روز دیگر به فرش می‌رساند. برای همین، همیشه این سؤال مطرح است که دلایل سقوط بازار ارزهای دیجیتال چیست؟ چه عواملی باعث ریزش قیمت‌ها می‌شود؟ آگاهی از این دلایل می‌تواند شما از تصمیم‌گیری‌های هیجانی و ورود نامناسب به بازار مصون نگه دارد.
برای درک دلایل ریزش قیمت در بازار ارزهای دیجیتال، در این مطلب، جزئیات رفتاری بازار کریپتو را با یادآوری نمونه‌های تاریخی سقوط بازار بررسی می‌کنیم.
علت سقوط بازار ارزهای دیجیتال چیست؟ ۶ دلیل مهم
همه بازارهای مالی بر محور قیمت کالاهایی می‌چرخخند که در آن‌ها خرید و فروش می‌شود. افزایش و کاهش این قیمت در اثر عوامل مختلف است که نیروی محرکه این بازارها و عامل پویایی آن‌ها است. در بازار ارزهای دیجیتال نیز قیمت ارزهای مختلف، از بیت کوین گرفته تا توکن‌های گمنام، پویایی بازار را حفظ می‌کنند.
بازار کریپتو چرخه‌هایی دارد که از بازارهای صعودی و نزولی تشکیل شده‌اند. هنگامی که بازار صعودی یا اصطلاحاً گاوی است، قیمت‌ها رو به رشد هستند و هر روز رکوردهای جدیدی می‌زنند. اما در بازار نزولی یا همان خرسی، مدام شاهد ریزش قیمت ارزهای دیجیتال هستیم.
عوامل مختلفی بر قیمت‌های بازار ارزهای دیجیتال حاکم است که هر کدام تأثیر خود را دارند و می‌توانند به‌تنهایی یا در کنار هم افت‌وخیزهای شدید و دامنه‌داری را در قیمت‌ها ایجاد کنند. برای یافتن چرایی سقوط ارزهای دیجیتال، ۶ تا از مهم‌ترین این عوامل را بررسی می‌کنیم تا ببینیم چرا قیمت‌ها ناگهان ریزش می‌کنند.
۱. ماهیت سفته‌بازانه و احساسات تریدرها
یکی از دلایل اصلی نوسانات شدید قیمت ارزهای دیجیتال، ماهیت سفته‌بازانه این بازار است. برخلاف سهام یا کالاهای سنتی، ارزهای دیجیتال به دارایی‌های فیزیکی یا حمایت دولتی وابسته نیستند. این فقدان ارزش ذاتی به این معناست که قیمت یک ارز دیجیتال عمدتاً به تقاضا و احساسات سرمایه‌گذاران وابسته است.
در نتیجه، با ظهور یک عامل منفی مانند وضع قوانین ضد کریپتو توسط دولت‌ها یا انتشار یک خبر بد، تریدرها دچار فومو (FOMO) شده و با هجوم به بازار و فروش دارایی‌های خود، باعث سقوط قیمت‌ها می‌شوند. در اینجا تأکید روی محتوای خبر نیست، بلکه مسئله ترس و احساسی است که در بازار ایجاد می‌کند. این تغییر احساسات بازار است که ریزش قیمت‌ها را رقم می‌زند.
برای مثال، در اوایل سال ۲۰۲۰ و با شیوع پاندمی کرونا، کل بازارهای مالی با سقوط سنگینی مواجه شدند و قیمت بیت کوین در برخی از صرافی‌ها تا ۳,۶۰۰ دلار هم سقوط کرد. علت این سقوط قیمت در ارزهای دیجیتال و کل بازارهای مالی، اصطلاحاً پنیک سیلنگ (Panic Selling) یا فروش وحشت‌زده بود که به ریزش هرچه بیشتر قیمت‌ها دامن زد.
۲. عوامل اقتصادی کلان مانند تورم و نرخ بهره
روندهای اقتصادی و عوامل کلان نیز در افزایش و کاهش قیمت ارزهای دیجیتال نقش دارند. در زمان‌های عدم اطمینان یا بی‌ثباتی اقتصادی، سرمایه‌گذاران ممکن است به دارایی‌های دیجیتال به‌عنوان یک پناهگاه امن یا پوششی در برابر بازارهای سنتی روی آورند.
در مقابل، در دوران رونق اقتصادی، سرمایه‌گذاران تمرکز خود را به دیگر انواع فرصت‌های سرمایه‌گذاری معطوف کنند که منجر به کاهش تقاضا برای خرید دارایی‌های دیجیتال و در نتیجه افت قیمت آن‌ها می‌شود.
مثلاً در سال ۲۰۲۲، دولت ایالات متحده با هدف کاهش نرخ تورم و ترغیب سرمایه‌گذاران به نگهداری پول‌های نقد خود در بانک‌ها، اقدام به افزایش نرخ بهره کرد تا نقدینگی کاهش یابد. در آن زمان، با حرکت سرمایه‌گذاران از دارایی‌های پررسیک به‌سوی روش‌های سنتی‌تر نگهداری پول، قیمت بیت کوین بیش از ۶۴ درصد کاهش یافت.
۳. قانون‌گذاری‌های ضد کریپتو
تحولات قانونی منفی نیز از دیگر دلایل سقوط قیمت ارزهای دیجیتال هستند. قوانین دولتی از کشوری به کشور دیگر بسیار متفاوت است؛ برخی مانند السالوادور ارزهای دیجیتال را به‌عنوان یک شکل قانونی از پول پذیرفته‌اند، در‌حالی‌که برخی دیگر محدودیت‌های سخت‌گیرانه یا ممنوعیت کامل را اعمال کرده‌اند.
عدم قطعیت و اقدامات منفی در راستای قانون‌گذاری بازار کریپتو تأثیر بسیار زیادی بر قیمت‌ها دارد. تحقیقی که درباره ممنوعیت معامله و استخراج ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۱ در کشور چین انجام گرفت و در سایت «ScienceDirect» منتشر شد، نشان داد که بازار ارزهای دیجیتال همراستای تحولات قانونی حرکت می‌کند. برای نمونه، وقتی دولت چین صنعت کریپتو را ممنوع اعلام کرد، شاهد ریزش قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال بودیم.
۴. نقص‌های امنیتی
نقص‌های امنیتی، باگ‌های نرم‌افزاری، فروپاشی زیرساختی در صرافی‌ها یا استیبل کوین‌ها و مشکلات فنی دیگر از جمله دلایل سقوط قیمت ارزهای دیجیتال هستند. برای مثال، هک صرافی مت گاکس در سال ۲۰۱۴، سقوط شدید قیمت بیت کوین را به‌دنبال داشت.
فروپاشی ارز دیجیتال لونا (LUNA) و یو‌اس‌تی (UST) در سال ۲۰۲۲ نیز از دیگر نمونه‌های بارز نقص اکوسیستم‌های کریپتویی بودند. طی فروپاشی اکوسیستم ترا لونا، تریدرها بیش از ۶۰ میلیون دلار ضرر کردند. این اتفاق باعث کاهش قیمت‌ها در دیگر ارزها و سلطه ترس در بازار شد.
بیشتر بخوانید: چرا لونا سقوط کرد؟
۵. دستکاری بازار
بازار ارزهای دیجیتال باوجود آنکه ۱۵ سال از قدمت آن می‌گذرد، هنوز هم بازاری نوپا محسوب می‌شود. به‌همین‌خاطر، برخلاف بازارهای دیگر مانند سهام، هنوز قانون‌گذاری کاملی در این حوزه انجام نشده است. عدم شفافیت قانونی باعث شده است که بازار کریپتو از طریق روش‌هایی مانند طرح‌های پامپ و دامپ، اینسایدر تریدینگ (Insider Trading) یا فاد (FUD) هدایت‌شده، مستعد دستکاری باشد.
نمونه بارز این دستکاری مربوط به صعود و افول‌های شدید قیمت دوج کوین در سال ۲۰۲۱ است. قیمت این میم کوین در آن زمان شدیداً تحت تأثیر گروه‌های فعال در ردیت و همچنین توییت‌های ایلان ماسک قرار داشت. زمانی که ایلان ماسک در سال ۲۰۲۱ در برنامه SNL حضور یافت و به‌شوخی از دوج کوین انتقاد کرد، قیمت این ارز دیجیتال سریعاً کاهش یافت.
۶. رسوایی و سوء مدیریت
افراد و شرکت‌هایی که نام بزرگی دارند و دامنه تأثیراتشان در بازار بزرگ است، می‌توانند آسیب‌های بزرگ‌تری هم ایجاد کنند. دستگیری اشخاص مهم، ورشکستگی شرکت‌های بزرگ و اتفاقاتی از این دست می‌تواند به‌سرعت روی بازار ارزهای دیجیتال تأثیر منفی بگذارید. از این اتفاقات در دنیای کریپتو کم نیفتاده است.
یکی از مهم‌ترین رسوایی‌های تاریخ ارزهای دیجیتال مربوط به فساد مالی سم بنکمن فرید (Sam Bankman-Fried) , ورشکستگی صرافی FTX است که در نوامبر سال ۲۰۲۲ روی داد. افشای رسوایی بنکمن فرید باعث شد که سرمایه‌گذاران توکن‌های این صرافی با نام FTT را بفروشند و این فروش سقوط بزرگی را در بازار کریپتو رقم زد.
پس از این رسوایی و هجوم کاربران برای فروش این توکن، قیمت آن به نابودی کشیده شد و تأثیر دومینوواری را بر کل بازار ارزهای دیجیتال گذاشت. قیمت بیت کوین در اثر این اتفاقات از از بالای ۲۱,۰۰۰ دلار به ۱۵,۰۰۰ دلار ریزش کرد.
جمع بندی
دلایل زیادی از جمله تحولات قانونی، متغیرهای اقتصای کلان، احساسات تریدرها و نقص‌های امنیتی بر قیمت ارزهای دیجیتال تأثیرگذاشته و باعث سقوط آن‌ها می‌شوند. درک این عوامل محرک قیمت برای سرمایه‌گذارانی که قصد دارند در دنیای غیرقابل پیش‌بینی رمز ارزها فعالیت کنند، ضروری است. با به‌روز ماندن و انجام تحقیقات کامل، می‌توانید تصمیمات آگاهانه‌تری برای ترید یا سرمایه‌گذاری بلند مدت روی ارزهای دیجیتال بگیرید.
