دولت بر حسب وظیفه ذاتی خود لایحه بودجه را به مجلس میدهد؛ لایحهای که شامل درآمدها و هزینههای سالانه دولت است.
دولت این لایحه را براساس معیارها و قواعد درست یا نادرست خود تهیه و تنظیم میکند. هنگامی که لایحه به مجلس میرود، مجلس باید رسیدگی و سپس آن را تصویب یا رد کند. ازاینرو، به کمیسیونی ویژه ارجاع میشود و در آنجا تغییرات آغاز میشود.
این تغییرات چند سو دارد؛ یکی، معطوف به جلب رضایت افکارعمومی است تا مبادا مجلس متهم شود. دیگری، معطوف به اولویت نمایندگان در مناطق خودشان است که هر کس سعی میکند بودجه حوزه انتخابیه خود را پررنگتر کند.
به جز این دو مورد، ممکن است نسبت به اصول و فرضهای لایحه بودجه دولت هم نقد و نظر داشته باشند.
به این علل است که مجلس بودجه را تغییر میدهد. در مقابل، دولت بهدرستی اعتراض میکند که مسئول بودجه من هستم و شما نمیتوانید تغییرات مهمی در آن دهید و تراز و ساختار بودجه را به هم بریزید. مجلس هم بهدرستی پاسخ میدهد که اگر ما باید تصویب کنیم، حق هرگونه تغییری را داریم.
هر دو درست میگویند؛ درحالیکه این روند، سرجمع نادرست است و دود این تعارض نیز به چشم مردم میرود. آیا همه دنیا همینطور است؟ از یک جهت، بله. دولتها بودجه میدهند و مجالس آنها را تایید یا رد یا اصلاح میکنند، ولی چون در آن جوامع، جامعه حزبی است؛ بنابراین، تفاهم اصلی در سطح حزبی میان دولت و مجلس صورت میگیرد و هر دو در برابر مردم مسئولیت مشترک دارند، درحالیکه در ایران هرکدام سعی میکنند، مسئولیت را به عهده طرف دیگر بیاندازند و هیچکدام زیر بار مسئولیت ناشی از تبعات منفی بودجه نمیروند.
23302