اغلب مردم پس از یک بار پوشیدن لباسهایشان آنها را میشویند تا بدون بوی عرق و لکه در جمع حاضر شوند. این شستشوهای مکرر هزینه های محیطزیستی در بر دارد که اغلب نادیده گرفته میشود.
تحقیقاتی در سوئد با حضور ۲۰۰۰ شرکتکننده نشان داد که وجود نوعی احساس شرم و انزجار، حتی در بین افراد آگاه به مسائل محیطزیستی، منجر به شستشوی بیش از حد لباسها میشود.
اریک کلینت، از دانشگاه صنعتی چالمرز در سوئد در اینباره گفت: «مطالعه ما نشان میدهد که هر چه حساسیت ما به انزجار اجتماعی بیشتر باشد، لباسهایمان را بدون توجه به ارزشی که برای هویتهای محیطی قائل هستیم، بیشتر و بیشتر میشوییم.»
کلینت و همکارش دریافتند که علیرغم آنکه ماشینهای لباسشویی انرژی و آب قابل توجهی مصرف میکنند اما بسیاری از مردم شستن لباسهایشان را مرتبط با تأثیرات محیط زیستی نمیدانند.
پس از شکست مطالعات قبلی برای تغییر عادات لباسشویی با توجه به هنجارهای محیطزیستی؛ محققان اینبار بر روی عوامل اجتماعی که باعث شستن بیش از حد لباسها میشوند تمرکز کردند.
آنها دریافتند که این حساسیت به انزجار، احساس شرم یا هنجارهای نظافتی است که منجر به استفاده مکرر از ماشین لباسشویی میشود و بر باورهای محیطزیستی غلبه میکند. محققان به این نتیجه رسیدند که ترس از عدم تایید از سوی جامعه بر اهداف انتزاعیتر مانند کاهش انتشار گازهای گلخانهای اولویت دارد.
کلینت توضیح داد که انزجار یک پاسخ تکاملی به عوامل بیماریزای بالقوه است که موجب دوگانگی بین واکنشهای غریزی و ملاحظات اخلاقی میشود. در حالی که فست فشن (fast fashion) همواره مورد انتقاد مصرف کنندگان دارای دغدغههای محیطزیستی قرار گرفته است، شیوههای شست و شوی بیهوده کمتر مورد بررسی قرار گرفته است.
هفتهای چند بار لباس میشوییم؟
یک خانواده اروپایی به طور متوسط چهار تا پنج بار در هفته لباس می شوید. بر اساس گزارش آژانس محیط زیست فرانسه، اگرچه میزان دفعات شستشو در ۲۰ سال گذشته ثابت مانده است، اما ظرفیت ماشینهای لباسشویی به طور قابل توجهی افزایش یافته است، به طوری که سهم ماشینهای ۶ کیلوگرمی از ۲ درصد در سال ۲۰۰۴ به ۶۴ درصد در سال ۲۰۱۵ افزایش یافته است.
در حالی که هیچ دستورالعمل دقیقی در مورد تعداد دفعات مورد نیاز برای شستن لباسها وجود ندارد، تولیدکنندگان لباس و وبلاگهای مد به طور کلی توصیه میکنند که حداقل برای افزایش طول عمر لباسها، آنها را کمتر بشویید.
یک نظرسنجی توسط یونیلیور نشان داد که حدود ۷۰ درصد از لباسها بدون آنکه لکه مهم و قابل مشاهدهای روی آنها باشد، شسته میشوند. اگرچه ایده افراطی عدم شستن لباسها به مدت طولانی همچون پوشیدن یک لباس زیر به مدت یک هفته توسط اکثر پزشکان توصیه نمیشود، اما برخی از لباسها مانند گرمکنهای پشمی و شلوار های جین میتوانند مدت زمان بیشتری بدون شستوشو باقی بمانند.
تمیز کردن بخشی از لباس لکهدار، با فشار دادن ملایم پارچهای آغشته به صابونی روی لکهها می تواند لباسها را از چرخه افراطی ماشین لباسشوییها دور نگه دارد.
اثرات ترس اجتماعی و دفعات شستشو
در یکی از معدود مطالعات موفقیت آمیز در جهت تغییر رفتار شرکتکنندگان، از آنها خواسته شد تا ترس خود از طرد شدن اجتماعی را با کاهش تعداد دفعات شستن لباسهایشان مورد آزمون قرار دهند.
هنگامی که این شرکتکنندگان تعداد دفعات شستشوی لباس ها را کاهش دادند، متوجه شدند که هیچ کس از اطرافیان آنها متوجه این موضوع نشده است. کلینت خاطرنشان کرد که در کشورهای غربی، مردم تمایل دارند حتی لباس هایی را بشویند که از نظر خیلیها ممکن است تمیز به نظر برسد.
هربار لباسشویی میتواند ۷۰۰هزار الیاف میکروپلاستیک آزاد کند
مزایای زیست محیطی شستن کمتر لباسها قابل توجه است. هربار لباسشویی میتواند ۷۰۰هزار الیاف میکروپلاستیک آزاد کند.
شرکت جین لیوایز یک سوم اثرات مخرب محیط زیستی هر یک شلوار جین را نشات گرفته از رفتار مصرفکنندگان آن میداند.
یک بار شستن شلوار جین پس از پوشیدن آن در هر ۱۰ بار میتواند مصرف کل آب را تا سه چهارم کاهش دهد.
با این حال ایان واکر، استاد روانشناسی در دانشگاه سوانسی، همچنان دادههای این گزارش را در مورد رفتارهای معمولی، مانند استفاده از ماشین لباسشویی غیر قابل اعتماد میداند. چرا که این مطالعه تضاد بین تمایل محیطی به استفاده کمتر از ماشین لباسشویی و ناراحتی ناشی از پوشیدن مجدد لباس را برجسته می کند.