اتوبوس «برقی» یا «گازوئیلی»؛ مردم را چه فرض کرده‌اید؟!

حالا می‌خواهیم بدانیم آیا این اتوبوس‌ها، بر اساس آخرین تکنولوژی روز دنیا تولید شده‌اند یا پرویز سروری، حرف نادرستی زده است؟ 

مختصر و مفید توضیح می‌دهیم که در گذشته، بسیاری از اتوبوس‌های برقی برای تأمین گرمایش کابین در زمستان از بخاری‌های دیزلی (گازوئیلی) استفاده می‌کردند. دلیل این کار، مصرف بالای انرژی سیستم‌های گرمایشی برقی بود که می‌توانست به‌طور قابل‌توجهی از میزان مسافتی که اتوبوس می‌تواند با یک بار شارژ طی کند، بکاهد.

این تکنولوژی قدیمی، همچنان به کار می‌رفت تا این که با پیشرفت فناوری باتری‌ها و افزایش راندمان سیستم‌های گرمایشی، اتوبوس‌های برقی جدی به سیستم‌های گرمایش کاملاً برقی مجهز شدند. 

این سیستم‌ها معمولاً شامل گرمایش مقاومتی یا پمپ‌های حرارتی معکوس (heat pumps) هستند که کارآمدتر از بخاری‌های سنتی‌اند. پمپ‌های حرارتی علاوه بر گرمایش در زمستان، امکان تهویه مطبوع در تابستان را هم فراهم می‌کنند و مصرف انرژی کمتری دارند. 

پمپ حرارتی (Heat Pump) سیستمی است که می‌تواند هم گرما را تولید کند و هم سرمایش را فراهم آورد. برخلاف سیستم‌های گرمایشی سنتی که انرژی را مستقیماً برای تولید گرما مصرف می‌کنند، پمپ‌های حرارتی با انتقال گرما از یک محیط به محیط دیگر کار می‌کنند. این سیستم حتی برای سرمایش نیز گرمای داخل محیط را جذب و به بیرون هدایت می‌کند (مانند کولر گازی). 

هم اکنون در اغلب کشورهای پیشرو، از ناوگان اتوبوس‌های برقی از گرمایش برقی استفاده می‌کنند تا انتشار گازهای گلخانه‌ای در شهرها به صفر برسد. 

حتی در خود چین هم که این اتوبوس‌ها از آن خریداری شده اند، شرکت‌هایی وجود دارند که اتوبوس‌های تمام برقی تولید می‌کنند که نیازی به گازوئیل ندارند و در دمای منفی ۳۰ درجه نیز قادر به گرم کردن کابین هستند. این اتوبوس‌ها از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه ترند و به همین دلیل اقبال دنیا به سمت آن‌هاست؛ بنابراین اتوبوس برقی با سیستم گرمایش گازوئیلی، یک فناوری قدیمی محسوب می‌شود. 

با این حال، کارخانه‌های عقب مانده از تکنولوژی روز، مانند برخی شرکت‌های نامعتبر چینی، هنوز در تولیدات خود، از بخاری‌های دیزلی به‌دلیل هزینه‌های پایین‌تر و سادگی نصب استفاده می‌کنند. 

هر چند که حتی در این نوع اتوبوس ها، مصرف گازوئیل کمتر از اتوبوس‌های تمام گازوئیلی است – که منصفانه باید گفت این خود یک گام به جلوست و نباید منکر آن شد – ولی بر خلاف ادعاها، نه تنها تکنولوژی روز دنیا نیستند بلکه از فناوری قدیمی بخاری‌های سنتی که با سوخت‌های فسیلی کار می‌کنند، بهره می‌برند. 

اینجاست که سوال مهم دیگری پیش می‌آید که از سخنان رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران نشات می‌گیرد. سیدجعفر تشکری هاشمی فاش کرده است که این اتوبوس‌ها با ۲ الی ۲.۵ برابر قیمت خریداری شده اند. اگر این گونه باشد باید افکار عمومی، رسانه‌ها و نهادهای نظارتی از شهردار تهران و عوامل این قرارداد بپرسند چرا اتوبوسی با تکنولوژی قدیمی با ۲ برابر قیمت از چین خریداری شده است؟! آیا به صرف این که اتوبوس برقی – ولو یا تکنولوژی قدیمی – خریده‌اند، می‌توانند از پاسخگویی درباره فرایند خرید و قیمت واقعی این اتوبوس‌ها طفره بروند؟ و راستی، کسانی که مدعی‌اند این اتوبوس‌ها بر اساس آخرین تکنولوژی دنیا تولید شده اند، مردم را چه فرض کرده اند؟!