به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، شهید «حسن طهرانی‌مقدم»، پدر برنامه موشکی ایران، در تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۹۰ در نتیجه‌ی انفجار زاغه مهمّات در یکی از پایگاه‌های نظامی ایران در استان تهران به‌همراه تعدادی از همکارانش به شهادت رسید. این حادثه که در یکی از پایگاه‌های حساس موشکی ایران رخ داد، نه‌تنها یک ضایعه‌ی بزرگ برای نیروهای مسلح کشور بود، بلکه باعث شد ایران عزم خود را برای تقویت بیشتر توان دفاعی و موشکی خود جزم کند. شهید طهرانی‌مقدم از بنیان‌گذاران برنامه موشکی ایران بود که در مسئولیت‌های خود به خودکفایی نظامی ایران کمک شایانی کرد.
دوران کودکی و تحصیل
شهید حسن طهرانی‌مقدم در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۳۸ در تهران به دنیا آمد. او از همان کودکی در محیطی مذهبی و فرهنگی بزرگ شد که تاثیرات عمیقی در شخصیت او گذاشت. پدرش که فردی مذهبی و فرهنگی بود، همواره در تربیت او و آموزش مسائل دینی و اخلاقی بسیار دقت می‌کرد. طهرانی‌مقدم از همان ابتدا با روحیه‌ای قوی و پیوسته به مسائل اجتماعی و دینی علاقه‌مند بود.
او دوران ابتدایی را در مدارس دولتی تهران سپری کرد و در این دوران به فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی علاقه‌مند شد. در دبیرستان نیز علاوه بر تحصیل، به فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی روی آورد. حسن طهرانی‌مقدم در دوران نوجوانی به جمع‌های انقلابی پیوست و از آن زمان به‌طور جدی با مسایل سیاسی و اجتماعی کشور آشنا شد. او در کنار تحصیل، همواره در جلسات مذهبی و سیاسی مختلف شرکت می‌کرد و با علاقه‌مندی به سخنرانی‌های دینی و انقلابی گوش می‌داد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، طهرانی‌مقدم به عنوان یک فعال انقلابی و پرشور، به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست. او در دوران انقلاب اسلامی و پس از آن، در تلاش برای سازماندهی نیروهای سپاه و کمک به تشکیل ساختار دفاعی کشور بود.
آغاز فعالیت‌های نظامی و حضور در جنگ تحمیلی
در ابتدای جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه ایران در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹، شهید طهرانی‌مقدم به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست و در جبهه‌های مختلف جنگ حضور یافت. او به عنوان فرمانده توپخانه و در عملیات‌های مختلف جنگی در جبهه‌های غرب و جنوب ایران فعالیت داشت. طبق گزارش‌های رسمی، طهرانی‌مقدم در پیروزی‌های بسیاری در دوران دفاع مقدس نقش داشت و موفق شد توان دفاعی ایران را افزایش دهد.
اقدامات شهید حسن طهرانی‌مقدم در دوران دفاع مقدس:
شهید حسن طهرانی‌مقدم در طول دوران دفاع مقدس (جنگ عراق علیه ایران) نقش بسیار مهمی در تقویت توان نظامی کشور ایفا کرد. در این دوران، او با کارآمدی در جبهه‌های مختلف جنگ، خصوصاً در عرصه توپخانه و موشک، تاثیرات چشمگیری گذاشت. برخی از مهم‌ترین اقدامات او در این دوره عبارتند از:
۱. فرماندهی در عملیات‌ها: طهرانی‌مقدم به عنوان فرمانده توپخانه در بسیاری از عملیات‌ها حضور داشت و نقشی مؤثری در هماهنگی و اجرای موفقیت‌آمیز عملیات‌ها ایفا کرد. یکی از برجسته‌ترین اقدامات او در این دوره، حضور در عملیات‌های غرب و جنوب کشور بود که در آن‌ها، توانسته بود توپخانه ایران را به شدت تقویت کند.
۲. ساخت و توسعه سلاح‌های بومی: در دوران جنگ ایران و عراق، با توجه به تحریم‌های نظامی، طهرانی‌مقدم از همان ابتدای جنگ به‌دنبال خودکفایی در تجهیزات نظامی بود. در این راستا، او و تیمش در سپاه پاسداران توانستند فناوری‌هایی را برای ساخت سلاح‌های بومی به کار گیرند. ساخت راکت‌ها و موشک‌هایی که به‌طور مستقل در ایران طراحی و تولید می‌شدند، از جمله مهم‌ترین دستاوردهای او بود.
۳. پشتیبانی از جبهه‌های جنگ با سلاح‌های جدید: در طول جنگ، به دلیل محدودیت‌های موجود در تامین تسلیحات خارجی، طهرانی‌مقدم با همراهی گروه‌های مختلف فنی سپاه، اقدام به طراحی و تولید سلاح‌هایی کرد که امکان بهره‌برداری مؤثرتر در جنگ را فراهم می‌کرد. این سلاح‌ها علاوه‌بر آن‌که به تقویت نیروی دفاعی ایران کمک می‌کرد، توانست تأثیر زیادی بر روند عملیات‌های مختلف جنگ بگذارد.
۴. فرماندهی در عملیات‌های حساس: طهرانی‌مقدم در عملیات‌هایی نظیر عملیات‌های “بازی‌دراز” و “فتح‌المبین” حضور داشت. در این عملیات‌ها، او علاوه‌بر توانایی‌های نظامی خود، با تدابیر مؤثر در زمینه استفاده از توپخانه و موشک، توانست نقش محوری در شکست دشمن ایفا کند. موفقیت در این عملیات‌ها به دلیل ابتکارهای او در استفاده از تکنولوژی‌های جدید و روش‌های نوین در جنگ بود.
۵. توسعه سیستم‌های ضدهوایی: یکی از اقدامات مهم طهرانی‌مقدم در دوران جنگ، توسعه سیستم‌های موشکی ضدهوایی برای مقابله با حملات هوایی عراق بود. او در طراحی و پیاده‌سازی این سیستم‌ها نقش اساسی داشت و توانست نیروهای هوایی ایران را در برابر تهدیدات دشمن تقویت کند.
بنیان‌گذاری نیروی موشکی سپاه
پس از پایان جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه ایران، شهید طهرانی‌مقدم متوجه ضرورت توسعه‌ی سامانه‌های موشکی برای تقویت توان دفاعی ایران شد. این امر به‌خصوص با توجه به تحریم‌های تسلیحاتی و نیاز به خودکفایی در تجهیزات نظامی، بسیار ضروری به نظر می‌رسید. در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی (دهه ۷۰ شمسی)، به عنوان فرمانده بخش‌های موشکی سپاه، طهرانی‌مقدم تیم‌های تحقیقاتی و توسعه‌ای را برای ساخت موشک‌های بومی شکل داد. نخستین پروژه‌ی موشکی ایران، “موشک شهاب ۱” بود که در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی به تولید انبوه رسید.
شهاب ۱: «موشک شهاب ۱ اولین موشک بالستیک ایران» بود که توسط مهندسان ایرانی و با استفاده از فناوری‌های بومی ساخته شد. این موشک دارای بردی حدود ۳۰۰ کیلومتر بود و می‌توانست اهداف را با دقت نسبی هدف قرار دهد. ساخت این موشک در سال ۱۹۹۸ آغاز شد و پس از مدت کوتاهی در اختیار نیروهای مسلح قرار گرفت.
شهاب ۲: موشک شهاب ۲ به عنوان نسخه‌ای ارتقاءیافته از شهاب ۱، دارای برد ۵۰۰ کیلومتر بود و به ایران این امکان را داد که اهدافی در فاصله بیشتری از مرزهای خود را هدف قرار دهد. این پروژه در دهه ۲۰۰۰ و با همکاری متخصصان داخلی به اتمام رسید و از آن‌زمان به عنوان یکی از ستون‌های اصلی توان موشکی کشور شناخته شد.
پس از شهاب ۲، پروژه‌های مهمی تحت هدایت شهید طهرانی‌مقدم در حوزه‌ی موشکی آغاز شد که تأثیر بسیاری بر ارتقای توان دفاعی ایران داشت. برخی از این دستاوردها شامل:
شهاب ۳: موشک شهاب ۳ با برد ۱۳۰۰ کیلومتر در سال ۲۰۰۲ وارد خدمت شد و توانست تهدیدات منطقه‌ای را به خوبی پاسخ دهد.
سجّیل: این موشک با برد ۲۵۰۰ کیلومتر و قابلیت حمل کلاهک‌های سنگین‌تر، اولین موشک سوخت جامد ایران بود و به‌شدت در ارتقای قدرت بازدارندگی کشور مؤثر بود.
قدر: موشک قدر که از موشک‌های دیگر با برد بیشتر و دقت بالاتر توسعه یافته، در راستای پیشرفتهای موشکی کشور قرار داشت.
شهادت حسن طهرانی‌مقدم و ادامه راه او توسط متخصّصان ایرانی
شهید حسن طهرانی‌مقدم در تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۹۰ در انفجاری در یکی از پایگاه‌های نظامی ایران به شهادت رسید. این انفجار در پایگاه پادگان مدافعان(قائم) در استان تهران رخ داد و منجر به شهادت تعدادی از همکاران وی نیز شد. با این‌حال، دستاوردهای او و تأثیرات فعالیت‌های او همچنان ادامه پیدا کرد، به نحوی که ایران به سرعت توانست برنامه‌ی موشکی خود را ادامه دهد و موفقیت‌های چشمگیری را در این حوزه به دست آورد.
به روایت ایسنا، به دنبال اقدامات اولیه‌ای که شهید طهرانی‌مقدم در توسعه‌ی موشک‌های بومی مانند شهاب و قدر داشت، نیروهای متخصص ایران با توسعه‌ی موشک‌های پیشرفته‌تر، توانستند سامانه‌های موشکی با برد بلند و دقت بالا تولید کنند.
۱. موشک‌های شهاب ۳ و شهاب ۴:
یکی از دستاوردهای مهم پس از شهادت شهید طهرانی‌مقدم، تکمیل و ارتقاء موشک‌های شهاب بود. شهاب ۳ که بردی در حدود ۲۰۰۰ کیلومتر داشت، ایران را قادر ساخت تا تهدیدات احتمالی را از فاصله‌ی دور دفع کند. این موشک‌ها به دلیل قابلیت‌های بالای خود در دقت و توان حمل کلاهک‌های سنگین، به یک تهدید جدی برای دشمنان ایران تبدیل شدند.
۲. موشک‌های زمین به زمین “سجیّل”:
موشک سجیّل که به‌طور ویژه برای مقابله با اهداف دشمن در مسافت‌های زیاد طراحی شده بود، با بهره‌گیری از فناوری‌های جدیدتر در زمینه‌ی سوخت جامد، از سال ۲۰۱۰ وارد خدمت شد. این موشک‌ها که به‌طور عمده توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی و تولید شدند، به دلیل قابلیت پرتاب از سکوی زمینی و برد بلند خود، یکی از مهم‌ترین ابزارهای دفاعی ایران در برابر تهدیدات منطقه‌ای محسوب می‌شوند.
۳. موشک‌های “خرمشهر” و “فاتح”:
موشک‌های خرمشهر، با بردی بیش‌از ۲۰۰۰ کیلومتر و قابلیت حمل کلاهک‌های مختلف، یکی از پیشرفته‌ترین دستاوردهای موشکی ایران به شمار می‌روند. این موشک‌ها در سالهای پس از شهادت طهرانی‌مقدم به‌ویژه در سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ با ارتقاءهایی همراه بودند.
۴. موشک‌های هایپرسونیک “فتّاح”:
موشک فتّاح که یکی‌از جدیدترین دستاوردهای ایران است، از سرعت‌های هایپرسونیک برای حمل کلاهک‌های مختلف استفاده می‌کند. این موشک که در سال ۲۰۱۹ به‌صورت رسمی آزمایش شد، در حال حاضر در دست توسعه است و قادر به رسیدن به اهداف در عمق خاک دشمن با سرعت‌های بالاتر از ۵ ماخ (۵ برابر سرعت صوت) است.
آغاز خودکفایی پهپادی ایران با شهید طهرانی‌مقدم
یکی دیگر از اقدامات مهم شهید طهرانی‌مقدم، توجه به فناوری پهپادی(پرنده‌های هدایت‌پذیر) بود. جمهوری اسلامی ایران که تحت تحریم‌های شدید نظامی قرار داشت، توانست با سرمایه‌گذاری در این حوزه به یکی‌از کشورهای پیشرفته در زمینه تولید پهپادهای نظامی تبدیل شود. یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای ایران در این زمینه، تولید و توسعه پهپادهایی با قابلیت‌های شناسایی، رزمی و تهاجمی است. ایران برای اولین‌بار پهپادهای خود را در اواسط جنگ تحمیلی وارد خدمت کرد، اما این روند پس از مجاهدت‌های شهید طهرانی‌مقدم به سرعت پیشرفت کرد.
پهپادهای “شاهد”: پهپادهای شاهد که یکی‌از مهم‌ترین دستاوردهای پهپادی ایران هستند، از دهه ۲۰۱۰ تاکنون در عرصه‌های مختلف عملیاتی به کار گرفته شده‌اند. این پهپادها در زمینه‌های شناسایی، ضربه‌زنی و حتی استفاده در عملیات‌های ویژه، نقش اساسی دارند. شاهد ۱۲، شاهد ۱۳ و شاهد ۱۴ از جمله نسل‌های پیشرفته‌ی پهپادهای ایران هستند که توانسته‌اند به‌طور مستقل تولید شوند.
پهپادهای رزمی: پهپادهای رزمی ایران مانند “مهاجر” و “نصر” نیز برای انجام عملیات‌های تهاجمی به کار می‌روند. این پهپادها قادر به حمل انواع مختلفی از بمب‌ها و موشک‌ها هستند و توانایی حمله به اهداف زمینی و هوایی را دارند. ایران همچنین در سالهای اخیر پهپادهای مسلّح خود را توسعه داده است که توانسته‌اند در عملیات‌های نظامی مختلف در منطقه، از جمله در سوریه و عراق، به‌طور مؤثری به کار گرفته شوند.
پهپادهای دوربرد و شناسایی: پهپادهای “ابابیل” و “فطرس” نیز در دسته پهپادهای دوربرد و شناسایی ایران قرار دارند. این پهپادها قادر به انجام مأموریت‌های شناسایی در فاصله‌های دور از مرزهای ایران هستند. “فطرس” به عنوان یک پهپاد شناسایی با برد بسیار بالا، از ویژگی‌های پیشرفتهای برخوردار است که در عملیات‌های نظارتی و شناسایی، از آن استفاده می‌شود.
پهپادهای ایران در سالهای اخیر توانسته‌اند در جنگ‌های سوریه و عراق به عنوان یک ابزار راهبردی مؤثر عمل کنند. استفاده از این پهپادها در جنگ‌های غیرمتعارف و علیه گروه‌های تروریستی مانند داعش، ایران را به یکی‌از پیشگامان این عرصه تبدیل کرده است.
با توجه به مطالب فوق، «شهید حسن طهرانی‌مقدم» به عنوان «پدر موشکی ایران» نقش غیرقابل انکاری در توسعه‌ی صنایع موشکی ایران داشت. با ابتکارهای او ایران جزو ۱۰ قدرت موشکی دنیا قرار گرفت، به نحوی که توسعه‌ی “موشک‌های شهاب و سجیل” به ایران این امکان را داد که از نظر استراتژیک توان مقابله با تهدیدات منطقه‌ای را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.
دستاوردهای «شهید حسن طهرانی‌مقدم» همچنان در برنامه‌های موشکی ایران و در حوزه امنیت ملی آن تأثیرگذار است، به گونه‌ای که این پیشرفتهای موشکی، علاوه‌بر تقویت توان دفاعی ایران، نقش مهمّی در تقویت بازدارندگی منطقه‌ای دارد. این موشک‌ها به‌ویژه در مواجهه با تهدیدات رژیم غاصب اسرائیل و دیگر کشورهای غربی، به ایران این امکان را می‌دهند که نقش خود را در معادلات امنیتی غرب آسیا به‌طور مؤثری ایفاء کند. ایران از طریق توسعه و تقویت توان دفاعی و موشکی خود توانسته است امنیّت ملّی خود را در برابر تهدیدات خارجی تقویت کرده و موقعیت خود را در معادلات سیاسی و نظامی خاورمیانه ارتقاء بخشد.
